လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ေထ႐ုပၸါတၱိ

လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ေထရုပၸတၱိ အက်ဥ္း
ဒီပဲယင္းၿမိဳ ့မဟာလယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး၏ ဒီပနီက်မ္းအဆုိအရ ဇမၺဴဒီပါကြ်န္းေနသူ အေပါင္းတုိ႕ရႊင္ၿပံဳးၾကည္လင္ေစႏုိင္ရန္ ဆဲြေဆာင္မွဳအား ရွိေသာၿမိဳ႕ဟု အဓိပၸါယ္ ရသည္။
စုိင္ျပင္ႀကီးရြာလယ္တီၤဒီပနီက်မ္းအဆိုအရ စိုင္သမင္(ဂ်ီ)၊ ဒရယ္၊ ေတာေခြးမ်ား၊ ေတာဆိတ္မ်ား ေနထုိင္က်က္စားရာ ေျမအျပင္၌ တည္ရွိေသာ ရြာဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။
(တည္ေနရာမွာ စစ္ကုိင္းတုိင္းေဒသႀကီး၊ေရႊဘိုခရိုင္ ဒီပဲယင္းၿမိဳ႕နယ္၊ မံုရြာၿမိဳ႕ေတာင္ဘက္ ၃၄ မိုင္အကြာ၊ မံုရြာ-ေရဦး ကားလမ္းမေပၚတြင္တည္ရွိသည္။)
လယ္တီေလာင္းလ်ာ ဖြားျမင္ရာ စုိင္ျပင္ရြာ၏ ေျမာက္ပုိင္း အိမ္ေျခ ၁၂ အိမ္မွ်သာရွိေသာ ကတုိးရပ္ကြက္ရွိ ဦးထြန္းသာ ေဒၚႀကံဳးတုိ႕ေနအိမ္၀င္း၌ ထူးဆန္းအံ့ၾသဖြယ္ရာ ေကာင္းေသာ အျဖစ္ဆန္းတစ္ခုကို နီးစပ္ရာ ရြာသူရြာသားမ်ား
မ်က္ျမင္ဒိဌ ေတြ႕ၾကရသည္။
ေဒၚႀကံဳးသည္ နံနက္ခင္းအခ်ိန္၌ ဘုရားဆြမ္းေတာ္ကပ္ရန္ ဘုရားခန္းသုိ႕ ေရာက္ရွိေနသည္။ေဒၚက်ံဳးသည္ ကိုးလေက်ာ္ ဆယ္လတြင္းသို႕ ေရာက္သည့္တိုင္ လြယ္ထားရေသာ ကုိယ္၀န္ျဖင့္ ရင္ထဲမွေအာင့္လွ်က္ မူးေ၀ေတာ့သည့္ အေျခအေနသို႕ ေရာက္ရွိေနသည္။
ထုိေန႕ ညခ်မ္းအခ်ိန္တြင္ အခ်ိန္အခါမဲ့ မုိးရြာျခင္း၊ လွ်ပ္စီးေရာင္မ်ား ေတာက္ပ၀င္းလ်က္ မိုးထက္ခ်ဳန္းသံမ်ား ဆက္တုိက္ျမည္ဟည္းေနျခင္း၊ ဦးထြန္းသာ ေဒၚႀကံဳးတုိ႕ ေနအိမ္ ဥပစာအတြင္း ပုဆိုးတစ္ပတ္ခန္႕ရွိ မန္က်ီးပင္၌ စုရံုးေထာင္ထားေသာ ၀ါးလံုးမ်ားၾကားမွ စို႕တံတုိင္း (သက္တန္႕) ႀကီး၏
အေရာင္မ်ိဳးစံုတို႕သည္ အိမ္တစ္အိမ္လံုး ရစ္ပတ္ထားသကဲ့သို႕ျဖစ္ၿပီး စုိ႕တံတုိင္းႀကီးသည္ အိမ္အတြင္းသို႕၀င္လွ်က္ အိမ္ေခါင္မိုးသို႕ ေဖါက္ထြက္သြားျခင္း၊ ေဒၚက်ံဳးသည္ ဘုရားခန္း၌ပင္လွ်င္ လြယ္ေဆာင္ေသာပဋိသေႏၶကုိယ္၀န္ကုိ မီးရွဴးသန္႕စင္ ဖြားျမင္ေနစဥ္ ၀တ္ျဖဴစင္ၾကယ္ႏွင့္ အသက္ ငါးဆယ္ေက်ာ္ခန္႕ရွိ
လူသူေတာ္ တစ္ဦးသည္ အိမ္ဦးဘုရားခန္း၌ ေတြ႕ျမင္ရ၍ မိခင္ႏွင့္ ကေလးကို ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေနျခင္းစသည့္ အျဖစ္အပ်က္ဆန္းမ်ားကုိ ေဆြမ်ိဳးမ်ား ေရာက္ရွိကာ ေတြ႕ျမင္ရသည္။
ထုိေန႕သည္ကား ၁၂၀၈ ခုႏွစ္၊ နတ္ေတာ္လဆန္း ၁၃ ရက္၊ အဂၤါေန႕ ညဥ့္တစ္ခ်က္တီးေက်ာ္အခ်ိန္ မဟာလယ္တီေလာင္းလ်ာကို ဖြားျမင္ေတာ္မူသည့္ ေန႕ထူးေန႕ျမတ္ အခါသမယပင္ ျဖစ္သည္။
ဤသုိ႕ အတိတ္နိမိတ္ ထူးျခားစြာ ဖြားျမင္လာရာ အညစ္အေၾကးမ်ား ကင္းစင္၍ ျဖဴေဖြးခန္႕ညားသည့္ ကိုယ္ခႏၶာရွိေသာ လယ္တီေလာင္းလ်ာေလး သူငယ္သည္ ငိုေၾကြးျခင္းလံုး၀ မရွိသည္မွာ အံၾသဖြယ္ေကာင္း၍ ကေလးငယ္တုိ႕သဘာ၀ကို ေရွးဦးစြာ ေတာ္လွန္လုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။
လယ္တီေလာင္းလ်ာ ကေလးငယ္အား ထူးဆန္းေသာ နိမိတ္မ်ားကုိ အစဲြျပဳ၍ မိဘေဆြမ်ိဳးတို႕သည္ “ေမာင္တက္ေခါင္” ဟု မွည့္ေခၚၾကသည္။
ဦးထြန္းသာ ေဒၚႀကံဳးတို႕တြင္ သားသမီး ၆ ေယာက္ထြန္းကားခဲ့ၿပီး အႀကီးဆံုးသားမွာ ငယ္စဥ္ကပင္ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ပါတယ္။ လယ္တီဆရာေတာ္ ေလာင္းလ်ာ ေမာင္တက္ေခါင္မွာ ဒုတိယေျမာက္သားျဖစ္ၿပီး ၎ေအာက္တြင္ ေမာင္တက္စြာ၊ ေမာင္တက္ပြား၊ ေမာင္တက္ထြား ႏွင့္ ညီမေထြး မျမေလးတို႕ရွိၾကပါတယ္။
မိဘေဆြမ်ိဳးမ်ားသည္ လယ္တီေလာင္းလ်ာ ၁၀ ႏွစ္သားအရြယ္ ေမာင္တက္ေခါင္ကုိ စုိင္ျပင္ရြာေက်ာင္းမတုိက္ ဆရာေတာ္ ဦးနႏၵအထံ ပညာသင္ၾကားရန္ အပ္ႏွံၾကသည္။ ၁၅ ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ထုိေက်ာင္းမတုိက္ ဆရာေတာ္ ဦးနႏၵ အထံသို႕ ရွင္သာမေဏအျဖစ္ျဖင့္ ပညာဆက္လက္ သင္ၾကားသည္။
လယ္တီေလာင္းလ်ာ ရွင္သာမေဏအား ပညာတံခြန္ ထြန္းေျပာင္စုိးႏုိင္မည့္ အရည္အခ်င္းကုိသိသျဖင့္ရွင္ဥာဏဓဇ ဟု ဘဲြ႕နာမည္ ေပးခဲ့သည္။
(၁၅) ႏွစ္သားအရြယ္ သာမေဏငယ္ အရြယ္ကပင္လွ်င္ ကစၥည္း၊ သဒၵါႀကီး၊ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ၊၀ီထိလက္ရိုး၊ ဓာတုကထာ၊ ယမုိက္၊ ပဌာန္း စေသာ ေန႕၀ါ ည၀ါက်မ္းမ်ားကို သင္ၾကားတတ္ေျမာက္ခဲ့ေပသည္။
၁၈ ႏွစ္အရြယ္ သာမေဏ ရွင္ဥာဏဓဇသည္ ရဲထြက္ရြာ အေရွ႕ဘက္ ေ၀ဒပါရဂူ ဆရာေတာ္ဦးဂႏၶမာအထံေတာ္တြင္ ေဗဒင္ဆုိင္ရာ ပညာမ်ား သင္ၾကားသည္။ ရွင္သာမေဏဘ၀ျဖင့္ မဟာဇတ္ထုတ္၊
မဟာေက်းေစခန္းရတု၊ သွ်ိဳးလုိက္ရတု၊ ကဗ်ာ၊ လကၤာ စသည္တို႕ကုိ ေရးသားႏိုင္ခဲ့သည္။လယ္တီေလာင္းလ်ာ ရွင္ဥာဏဓဇသည္ အသက္ ၂၀ ျပည့္ေသာ္ သကၠရာဇ္ ၁၂၂၈ ခုႏွစ္၊ကဆုန္လဆန္း ၆ ရက္ေန႕တြင္ စုိင္ျပင္ရြာ၊ ကတုိးရပ္ေန ဦးကံစ၊ ေဒၚဖုန္းတို႕က ပစၥည္းေလးပါးျဖင့္ပစၥယႏုဂၢဟ ခံယူလွ်က္ စုိင္ျပင္ရြာ ေက်ာင္းမတိုက္ႏွင့္ ျမင္တင္တုိက္၀န္းအနီးကုိ သာသနာ့၀ုၯိ သာသနေ၀ပုလႅ သာသနာေသာဘိဏီခ႑ သိမ္ေတာ္ျမတ္၌ ေက်ာင္းမတုိက္ ဆရာေတာ္ ဦးနႏၵကို ဥပဇၥ်ာယ္ျပဳ၍ ကာရက သံဃာေတာ္ ၂ က်ိပ္ ေက်ာ္တုိ႕သည္ ဥပသမၸဒကံေျမာက္ ေထာက္ပံခ်ီးျမွင့္ေတာ္မူသျဖင့္ ရဟန္းအျဖစ္သို႕ ေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။ ရဟန္းဒါယိကာမ ေဒၚဖုန္းသည္ မယ္ေတာ္ႀကီးေဒၚႀကံဳး၏ ညီမျဖစ္ၿပီး “ရွင့္အမ၊ ရဟန္းအမ” ျဖစ္လာသည္။
၁၂၃၀ ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးရတနာပံုေနျပည္ေတာ္ ေျမာက္ျပင္ မဂၤလာစံေက်ာင္းတုိက္သုဒႆန၀ရ ဓမၼသာမိ မဟာဓမၼရာဇဂုရု ဘဲြ႕တံဆိပ္ေတာ္ရ ဒုတိယစံေက်ာင္းဆရာေတာ္ ဘုရားႀကီးထံရင္းသုိ႕ ပညာသင္ၾကားရန္ ၾကြေရာက္ေတာ္မူသည္။ ၀ါေတာ္ (၁၆) ၀ါရသည့္တုိင္ေအာင္ ၀ိနည္းပါဠိေတာ္၊ အဌကထာမ်ားႏွင့္ အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္ အဌကထာမ်ားကုိ သင္ၾကားေတာ္ မူသည္။
ထုိအခ်ိန္မွာ ဒုတိယစံေက်ာင္း ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး ေျခေတာ္ရင္း၌ -
(၁) အလံုၿမိဳ႕နယ္ ဇာတိ မိုင္းခိုင္းဆရာေတာ္ ဦးပ႑ိတ
(၂) စလင္းၿမိဳ႕ ဇာတိ ဆရာေတာ္ ဦးပ႑ိစၥ ဟု စာခ်တပည့္ႀကီး ႏွစ္ပါးတို႕ ရွိၾကေပသည္။
ယင္းတပည့္ႀကီး ႏွစ္ပါး တုိ႕တြင္ လယ္တီဆရာေတာ္သည္ စလင္းဆရာေတာ္ ဦးပ႑ိစၥ၏တပည့္ရင္း ျဖစ္ေတာ္မူသည္။ ၀ိနည္းအဌကထာ၊ အဘိဓမၼာအဌကထာစသည္တုိ႕ကို အာစရိယမုဌီဆုပ္မိကိုင္မိေအာင္ သင္ၾကားေတာ္မူသည္။
ထိုအခါက မႏၱေလး ရတနာပံုေနျပည္ေတာ္တြင္ ေရႊျပည္၀န္ႀကီးေခၚ ေယာအတြင္း၀န္ဦးဖုိးလွိဳင္သည္ ဆန္းသစ္ေကာင္းမြန္ေသာ အေတြးအေခၚ အယူအဆ၊ အေျပာအဆုိ၊ အေရးအသားတုိ႕ေၾကာင့္ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားလွ်က္ ရွိေပသည္။ရဟန္းေတာ္ အရွင္ ဉာဏဓဇသည္ သီတင္းေန႕တုိင္း
ဦးဖုိးလွိဳင္ထံ ၾကြေရာက္ကာ ေတြးေခၚ ယူဆ ေျပာဆုိေရးသားပံုတို႕ကုိေလ့လာ နည္းယူေတာ္မူေလ့ရွိသည္။ ဦးဖုိးလွိဳင္၏ တုိက္တြန္းေလွ်ာက္ထားမွဳေၾကာင့္ အဘိဓမၼာ ခုႏွစ္က်မ္းတြင္ ပါရွိေသာကထာ၀တၳဳက်မ္းကို ႏွဳတ္တက္အာဂံု ေဆာင္ေတာ္မူသည္။ အဌကထာ အဖြင့္သေဘာကိုပါ ႏုိင္နင္းစြာေလ့က်က္ေတာ္မူသည္။
မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး ပဥၥမသဂၤါယနာ တင္ရာတြင္ ၿဗဲတုိက္ေတာ္ ရာဇပလႅင္ထက္၌ကထာ၀တၳဳ ပါဠိေတာ္ကုိေၾကာက္ရြံ႕မဲ့ကင္း ရဲတင္းေအာင္ျမင္စြာ ျပန္ဆုိကာ သဂၤါယနာ တင္ေတာ္
မူခဲ့သည္။ မႏၱေလး စံေက်ာင္းတုိက္မွာပင္ ပထမ စာခ် ျဖစ္လာေသာအခါ၌ စံေက်ာင္း ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက ပါဠိဘာသာျဖင့္ ေမးေတာ္မူေသာ ပါရမီေတာ္ဆိုင္ရာ ပုစာၦ (၂၀) ကိုေျဖၾကားေတာ္မူသည့္ပါရမီ ဒီပနီက်မ္းကို ေရးသားခဲ့သည္။ ထုိ႕ေၾကာင့္ “ဒီပနီအစ ပါရမီက” ဟု ဆိုထံုးျပဳခဲ့ၾကေပသည္။
မႏၱေလးၿမိဳ႕ႀကီး မီးေဘးသင့္ေသာအခါ တပည့္ရင္းျဖစ္သည့္ မံုရြာၿမိဳ႕၊ ေရႊစည္းခံဘုရား အေရွ႕ဘက္ရွိ ျပႆဒ္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ဦးဉာဏ၀ံသ၏ ပင့္ေလွ်ာက္ခ်က္အရ ၁၂၄၄ ခုႏွစ္၊ တပို႕တြဲလဆန္း(၁၄) ရက္ေန႕တြင္ ဆရာေတာ္သည္ ေနာက္ပါသံဃာ တစ္က်ိပ္ေက်ာ္ႏွင့္တကြမံုရြာၿမိဳ႕သို႕ၾကြေရာက္ေတာ္မူခဲ့သည္။
၁၂၄၈ - ၁၂၄၉ ခုႏွစ္မွစ၍ မံုရြာလယ္တီ ေတာရတြင္ သီတင္းသံုးလွ်က္ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟက်မ္း၏ အဖြင့္ျဖစ္ေသာပရမတၳဒီပနီဋီကာေခၚ သၿဂႋဳဟ္ မဟာဋီကာသစ္ကုိ ေရးသားေတာ္မူခဲ့သည္။
ထုိအခါမွစ၍ ဒီပနီက်မ္းေပါင္း (၁၂၀) ေက်ာ္ ကုိသီတင္းသံုးရာ ဌာနတုိင္းမွာ ေရးသားေတာ္မူခဲ့သည္။ထုိ႕ျပင္ ေက်းဇူးရွင္ လယ္တီဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးသည္ ၁၂၇၅ ခုႏွစ္၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕၊ လယ္တီ
စံေက်ာင္း၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ ႏုိင္ငံျခား ဗုဒၶသာသနာျပဳ အသင္းႀကီးကို ႀကီးမွဴးတည္ေထာင္ကာလန္ဒန္ၿမိဳ႕၊ ဂရိတ္ဘရိတန္ အုိင္ယာလန္ ဗုဒၶသာသနာျပဳ အသင္းႀကီးႏွင့္လည္းေကာင္း၊ လန္ဒန္ ပါဠိစာေပအသင္းႀကီးႏွင့္လည္းေကာင္း ဆက္သြယ္လွ်က္ ႏုိင္ငံရပ္ျခား တုိင္းတပါးသို႕ ဗုဒၶသာသနာေတာ္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေရာက္ရွိေရးအတြက္ အားသြန္ခြန္စိုက္ ႀကိဳးပမ္းေတာ္မူခဲ့သည္။
သုိ႕ျဖစ္၍ ၁၂၇၇ ခုႏွစ္၊ မႏၱေလးၿမိဳ႕ လယ္တီစံေက်ာင္း၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ပင္ တန္ေဆာင္မုန္းလဆန္း (၁) ရက္၊ (၇ - ၁၁ - ၁၉၁၅)တနဂၤေႏြေန႕တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အစုိးရ၏ “အဂၢမဟာပ႑ိတ” ဘဲြ႕တံဆိပ္ေတာ္ ဆက္ကပ္ပူေဇာ္ျခင္းကို ခံယူ ရရွိေတာ္မူသည္။
၁၂၈၃ ခုႏွစ္၊ နတ္ေတာ္လတြင္ စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕၊ ေဇတ၀န္ေက်ာင္း၌သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းႀကီး ဖြင့္လွစ္သည့္ အထိမ္း အမွတ္ အျဖစ္ျဖင့္တကၠသုိလ္ အဓိပတိျဖစ္သူ ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ ဘုရင္ခံက စာေပပါရဂူ (ဒီလစ္) ဘဲြ႕တံဆိပ္ေတာ္ဆပ္ကပ္ လွဴဒါန္းသည္ကို ခံယူရရွိေတာ္မူသျဖင့္ “လယ္တီေထရ္ေမာ္ ကမာၻေက်ာ္” ဟု ဆုိထံုးျပဳၾကေပသည္။
သန္းေဇာ္

Credit: Original upload